Περιβαλλοντική επίσκεψη στη λίμνη Βουλιαγμένης

Περιβαλλοντική επίσκεψη στην Τσεχία και Δρέσδη

30-3-2011 Δρέσδη, Γερμανία

---

Ξενάγηση στη Δρέσδη

Η όπερα

Ο ποταμός Έλβας

31-3-2011 Πράγα, Τσεχία

---

Το αστρονομικό ρολόι

1-4-2011 Κάρλοβυ Βάρυ, Τσεχία

---

Η ομάδα στο θερμοπίδακα

Δοκιμάζοντας το νερό στις ιαματικές πηγές

Ο ποταμός Τέπλα

2-4-2011 Τσέσκυ Κρούμλοβ, Τσεχία

---

Ξενάγηση στο Τσέσκυ Κρούμλοβ

Ο ποταμός Μολδάβας

Συντριβάνι στους κήπους του κάστρου

Θέα από το κάστρο

3-4-2011 Κάστρο Χράτσανι, Πράγα, Τσεχία

---

Ξενάγηση στο κάστρο

Θέα από το κάστρο

Ο ναός του Αγίου Βίτου

Λίμνη στους κήπους του κάστρου

3-4-2011 Κρουαζιέρα στον ποταμό Μολδάβα, Πράγα, Τσεχία

---

Ο ποταμός Μολδάβας

Η κρουαζιέρα μας

Άποψη του Μολδάβα κατά την κρουαζιέρα μας

Τα παιδιά ζωγράφισαν...

Η λίμνη της Βουλιαγμένης

Η λίμνη της Βουλιαγμένης σχηματίστηκε μεταγενέστερα, πιθανότατα στους χριστιανικούς χρόνους, όταν κατέρρευσε η οροφή ενός τεράστιου υπόγειου σπηλαίου εξαιτίας κάποιου σεισμού. Στην εποχή της Τουρκοκρατίας η λίμνη αναφέρεται με το όνομα "Βουλιασμένος" ή "Καράτσι", το οποίο σημαίνει "μαύρο νερό". Τα ιαματικά λουτρά βρίσκονται σε απόσταση μόλις πενήντα μέτρων από την παραλία και σαράντα μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η θερμοκρασία τους κυμαίνεται μεταξύ 20 και 27 βαθμών Κελσίου καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Τα συστατικά του νερού είναι: κάλιο, νάτριο, λίθιο, αμμώνιο, ασβέστιο, σίδηρος, χλώριο, ιώδιο και μικρή ραδιενέργεια. Οι ιαματικές ιδιότητες της λίμνης συμβάλλουν σημαντικά στη θεραπεία των ρευματικών, των γυναικολογικών και των δερματικών παθήσεων, για παράδειγμα, αρθρίτιδες, συνδεσμικά προβλήματα, εκζέματα και πονοκεφάλους και προσφέρει ανακούφιση σε οσφυαλγίες και σε ισχιαλγίες. Ο βυθός της λίμνης είναι ένα σύνθετο σύστημα καρστικών σπηλαίων με υπόγεια νερά που κυλούν διαμέσου του ορεινού όγκου του Υμηττού. Η φυσική θερμότητα των νερών αυτών προδίδει μία ακόμα σημαντική πληροφορία: σε πολύ μεγάλο βάθος τα σπήλαια συνδέονται με το ηφαιστειακό τόξο που διατρέχει τα ελληνικά νησιά.

Ιαματικές Πηγές

Η Ελλάδα λόγω της γεωλογικής δομής του εδάφους και του υπεδάφους της διαθέτει πολύ μεγάλο αριθμό μεταλλικών πηγών. Τέτοιες πηγές θερμού και ψυχρού μεταλλικού νερού εμφανίζονται σε διάφορα περιβάλλοντα του ελλαδικού χώρου(λίμνες, πηγές, ακρογιαλιές, ορεινούς όγκους κ.α.) και μαρτυρούν το πλούσιο υδάτινο ιαματικό δυναμικό της Ελλάδας. Η χρήση των πηγών αυτών για τη θεραπεία ποικίλων ασθενειών είτε σωματικής είτε ψυχικής φύσεως είναι αδιαμφισβήτητη από τα αρχαία χρόνια. Παρακάτω παρατίθεται ένας χάρτης με τις ιαματικές πηγές της Ελλάδας:

Ιστορία ιαματικών λουτρών

Η Ελλάδα διαθέτει πολλές ιαματικές πηγές δηλαδή (φυσικές αναβλύσεις θερμού και ψυχρού νερού, σε λίμνες, ποτάμια και πεδινές ή ορεινές εκτάσεις). Το ιαματικό νερό χρησιμοποιείται για την σωματική και ψυχική υγεία από την αρχαιότητα.

Το νερό στην ελληνική μυθολογία αποτελεί πρωταρχικό ζωτικό στοιχείο γονιμότητας, υγείας και ευεξίας. Το υδροχαρές πνεύμα των Αχαιών και η συνήθεια των ψυχρών και θερμών λουτρών κληρονομήθηκε στους αρχαίους έλληνες των ιστορικών χρόνων. Οι Μακεδόνες και οι Σπαρτιάτες προτιμούσαν τα ψυχρά λουτρά ενώ οι Αθηναίοι θερμά και ψυχρά λουτρά γιατί τα θεωρούσαν παράγοντα υγείας και πολιτισμού. Το κτίριο καθώς και η διαδικασία του λουτρού ονομαζόταν «βαλανείο».

Τα Ασκληπιεία που ήταν ναοί της υγείας χτίζονταν κοντά σε ιαματικές πηγές και εκεί από τον 6ο π.Χ αιώνα ασκούσαν την ιατρική τέχνη. Το πρώτο ιατρικό μέτρο που εφάρμοζαν οι γιατροί στους ασθενείς ήταν θεραπευτικό λουτρό σε διάφορες μορφές.

Ο Ιπποκράτης πρώτος μελέτησε τη θεραπευτική χρήση των λουτρών και την αποσύνδεσε από τη θρησκεία ενώ το έργο του αποτέλεσε αναμφισβήτητα την πρώτη κλινική υδροθεραπεία.

Στην Ελλάδα από το 1835 δημιουργούνται τα πρώτα κέντρα θερμαλισμού (Λουτράκι, Μέθανα, Αιδηψός, Καιάφας κ.α) γύρω από τις 750 μεταλλικές πηγές της χώρας.

Τρόποι εξοικονόμησης νερού

• Μην αφήνετε τη βρύση ανοιχτή, όταν βουρτσίζετε τα δόντια σας ή πλένετε τα χέρια, γιατί σπαταλάτε περίπου 10 λίτρα νερό το λεπτό.
• Επισκευάστε τις βρύσες που στάζουν γιατί σπαταλούν περίπου 15 λίτρα νερό την ημέρα.
• Ποτίζετε τον κήπο σας πολύ νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ, όταν η θερμοκρασία και η ταχύτητα του αέρα είναι οι χαμηλότερες. Αυτό μειώνει τις απώλειες νερού από την εξάτμιση.
• Αποφύγετε το σύστημα αυτόματου ποτίσματος στον κήπο γιατί καταναλώνει έως και 1000 λίτρα νερού την ώρα.
• Τοποθετήστε στην άκρη της μάνικας σας βρύση, ώστε να προσαρμόζεται η ροή στις απαιτήσεις σας και να αποφεύγονται οι σπατάλες.
• Ποτίστε με το νερό του ενυδρείου σας τα φυτά. Το νερό αυτό είναι πλούσιο σε άζωτο και φώσφορο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν λίπασμα.
• Χρησιμοποιήστε το πλυντήριο πιάτων, μόνο όταν γεμίσει πλήρως.
• Μην κάνετε πρόπλυση κατά το πλύσιμο των ρούχων γιατί έτσι εξοικονομείτε ακόμη και 6 λίτρα νερού ,ανάλογα το πλυντήριο.
• Χρησιμοποιείτε προγράμματα πλύσης που υποστηρίζουν την εξοικονόμηση νερού και ενέργειας.

Τα παράδοξα του νερού

Το νερό είναι η περισσότερο διαδεδομένη χημική ένωση, που είναι απαραίτητη σε όλες τις γνωστές μορφές ζωής στον πλανήτη μας. Ωστόσο πρόκειται για μια πολύ ιδιότροπη χημική ένωση, την οποία οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα κατανοήσει πλήρως.
Το νερό της λίμνης, που δίνει ζωή στην υδρόβια ζωή, το νερό της θάλασσας, το απέραντο πέλαγος, το γάργαρο νερό της βρύσης που μας δροσίζει, το νερό που κολυμπάμε και χαιρόμαστε τα καλοκαίρια είναι πηγή ζωής. Όμως και η ίδια η ζωή έχει τις παραξενιές της.
1. Το ζεστό νερό παγώνει πιο γρήγορα από το κρύο
Πάρτε δυο κάδους, γεμίστε τον έναν με ζεστό και τον άλλο με κρύο νερό και τοποθετήστε τους στον καταψύκτη. Θα παρατηρήσετε ότι το ζεστό νερό θα παγώσει πριν από το κρύο. Όμως αυτό δεν είναι κάπως αλλόκοτο; Το ζεστό νερό πριν ψυχθεί θα πρέπει να φτάσει την θερμοκρασία του κρύου νερού, ενώ το κρύο νερό δεν χρειάζεται να περάσει από αυτό το στάδιο και μπορεί να ψυχθεί αμέσως.
Το 1963, ένας μαθητής από την Τανζανία, ονόματι Erasto B. Mpemba, πραγματοποιώντας ένα πείραμα σε τάξη μαγειρικής, παρατήρησε ότι ένα ζεστό μίγμα πάγωνε πιο γρήγορα από ένα κρύο. Όταν ρώτησε τον καθηγητή του για το φαινόμενο αυτό απλά τον ειρωνεύτηκε. Ευτυχώς, ο μαθητής δεν παραιτήθηκε, έπεισε έναν καθηγητή Φυσικής να πραγματοποιήσει ένα πείραμα, με το οποίο τελικά επιβεβαιώθηκαν οι παρατηρήσεις τους. Υπό ορισμένες συνθήκες, όντως το ζεστό νερό παγώνει πιο γρήγορα από το κρύο.
Όμως, ποια εξήγηση δίνουν οι επιστήμονες στο φαινόμενο; Τελικά αποδείχτηκε ότι κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά την αιτία του φαινομένου, ενώ υπάρχουν αρκετές πιθανές εξηγήσεις, που συμπεριλαμβάνουν διαφορές στην ψύξη, την εξάτμιση, τη δημιουργία πάγου, την αγωγή θερμότητας και τη διάλυση αερίων μεταξύ κρύου και ζεστού νερού.
2. Το φαινόμενο της Υπέρψυξης
Όλοι γνωρίζουμε ότι όταν το νερό παγώνει στους 0 °C (32 °F) δημιουργείται πάγος, εκτός από μερικές περιπτώσεις που κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Στην πραγματικότητα, μπορούμε να καταψύξουμε καθαρό νερό κάτω από το σημείο ψύξης, χωρίς αυτό ποτέ να γίνει πάγος.
Το νερό, εάν ψυχθεί με τον σωστό ρυθμό, μπορεί να παραμείνει υγρό μέχρι και σχεδόν σε -38°C! Ακόμα και τότε, είναι δυνατό να αποφευχθεί η μετατροπή του νερού σε πάγο, την κρυστάλλινη δηλαδή μορφή του νερού.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί αντίστοιχα με νερό που υπερ – θερμαίνεται και μπορεί να παραμένει υγρό ακόμα σε θερμοκρασίες πολύ μεγαλύτερες από αυτές του σημείου βρασμού.
3. Οι φάσεις του νερού
Πόσες φάσεις του νερού υπάρχουν; Εάν απαντήσατε τρείς (υγρή, αέρια και στερεή) τότε μάλλον κάνετε λάθος. Υπάρχουν τουλάχιστον πέντε διαφορετικές φάσεις υγρού νερού και 14 διαφορετικές φάσεις πάγου.
Όπως και με την υπέρψυξη, αποδεικνύεται πως οτιδήποτε και να κάνουμε, στους -38°C ακόμα και το πιο καθαρό νερό σταδιακά μετατρέπεται σε πάγο. Όμως, τι συμβαίνει όταν συνεχίζουμε να μειώνουμε τη θερμοκρασία; Στους -120°C κάτι παράξενο αρχίζει να συμβαίνει: το νερό παρουσιάζει αυξημένο ιξώδες και γίνεται πηχτό όπως το μέλι.
4. Κβαντικές ιδιότητες
Σε μοριακό επίπεδο, το νερό παρουσιάζει ακόμα περισσότερες παραξενιές. Το 1995, ένα πείραμα διασποράς νετρονίων είχε ένα περίεργο αποτέλεσμα. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι όταν τα νετρόνια στόχευαν προς τα μόρια του νερού, παρατηρήθηκαν έως και 25% λιγότερα πρωτόνια από αυτά που αναμένονταν. Με λίγα λόγια, σε χιλιοστά του δευτερολέπτου λαμβάνει χώρα ένα παράξενο κβαντικό φαινόμενο και η χημική φόρμουλα για το νερό δεν είναι H2O αλλά H1.5O!

Νερό, το "υγρό δικαίωμα" των ανθρώπων

Το νερό αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και δημόσιο συλλογικό αγαθό και όχι μια απλή πρώτη ύλη για ιδιωτική και εμπορική χρήση. Οι υδατικοί πόροι απαιτούν συλλογική και βιώσιμη διαχείριση ώστε να προστατευτούν το περιβάλλον, τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών καθώς και άμεσα τα δικαιώματα όλων στον πλανήτη και ιδιαίτερα των φτωχών λαών.
Το 2002 η Ειδική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, αναγνώρισε την πρόσβαση σε επαρκές και ασφαλές νερό για προσωπική και οικιακή χρήση ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
Επαρκές: Καθένας πρέπει να έχει στη διάθεσή του μια επαρκής ποσότητα νερού δηλ. 50-100 λίτρα, με απόλυτη ελάχιστη ποσότητα τα 20 λίτρα.
Ασφαλές :Το νερό για προσωπική και οικιακή χρήση πρέπει να είναι ασφαλές. Το νερό που προορίζεται για πόση πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας.
Προσβάσιμο :Το νερό πρέπει να βρίσκεται σε μια απόσταση που να διασφαλίζει την σωματική ασφάλεια του καθενός, μέσα ή κοντά στο σπίτι.
Οικονομικά προσιτό :Το νερό πρέπει να είναι οικονομικά προσιτό, ενώ η απαραίτητη ποσότητα του πρέπει να παρέχεται δωρεάν .
- 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να στερούνται πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό,
- 2,6 δισεκατομμύρια δηλαδή πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού - δεν διαθέτουν επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής και αποχέτευσης.
- το 80% των ασθενειών στις αναπτυσσόμενες χώρες οφείλεται στο βρώμικο νερό και στις ακατάλληλες εγκαταστάσεις υγιεινής,
-ι κάθε λεπτό που περνάει 3 παιδιά πεθαίνουν από χολέρα, διάρροια, τυφοειδή πυρετό, εξ αιτίας του μολυσμένου νερού που είναι αναγκασμένα να πίνουν και των ακατάλληλων συνθηκών υγιεινής κάτω από τις οποίες ζουν.

Νερό και αθλητισμός

Η ζωή δημιουργήθηκε στο νερό, και απ’ αυτό συντηρείται. Σαν μια αταβιστική μνήμη, ο άνθρωπος θέλει να βρίσκεται κοντά σε νερό.
Φαίνεται ότι η έλξη για το νερό προέρχεται από τη γλυκιά, υποσυνείδητη, ανάμνηση των εννέα μηνών που ζήσαμε ως έμβρυα μέσα στο αμνιακό υγρό της μητέρας μας. Πράγματι, νεογέννητα και μωρά μηνών δε φοβούνται όταν πέσουν σε μια πισίνα κι αρχίζουν να κολυμπούν ενστικτωδώς. Εξαιτίας αυτού του φαινομένου, ορισμένοι παλαιοντολόγοι υποστηρίζουν ότι πριν από δέκα εκατομμύρια χρόνια το ανθρώπινο είδος πέρασε μια περίοδο υδρόβιας ύπαρξης.

Η άσκηση σαν συνειδητοποιημένη κίνηση στον άνθρωπο έχει άμεση σχέση με τη βιολογική και πολιτιστική του εξέλιξη. Η ανάγκη της άμυνας ή επίθεσης, η προσπάθεια περάσματος υδάτινης έκτασης, η αναρρίχηση σε δέντρα ή βράχους, γέννησε την ανάγκη για δρόμο, πάλη, άλμα, κολύμπι, χτυπήματα (judo-πυγμαχία) κα. Έτσι ο άνθρωπος οδηγήθηκε στο sport που σημαίνει κίνηση με ψυχαγωγικό χαρακτήρα.

Από τα πρώτα αθλήματα με τα οποία ασχολήθηκε ήταν αυτά που τον έφερναν σε επαφή με το νερό. Από την αρχαιότητα ο άνθρωπος μάθαινε να επιπλέει στο νερό, να κολυμπά στη θάλασσα ή να διασχίζει ποτάμια και λίμνες. Οι Αιγύπτιοι από το 4000 π.Χ ασχολούνταν με κολύμβηση σε σύγχρονα στυλ, ναυτικά αγωνίσματα, ιστιοπλοΐα, κωπηλασία κ.α.

Στην αρχαία Ελλάδα, η κολύμβηση ήταν βασικό στοιχείο της εκπαίδευσης των νέων. Ως άθλημα η κολύμβηση άρχισε να εξαπλώνεται από το 19ο αιώνα ενώ ήταν παρούσα στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 μόνο για άνδρες.

Τα πιο γνωστά από τα αθλήματα που πραγματοποιούνται μέσα στο νερό σήμερα είναι τα εξής: Κολύμβηση, Υδατοσφαίριση (water-polo), Ιστιοσανίδα (windsurfing), Κωπηλασία, Κατάδυση

Έθιμα του νερού

Το έθιμο του «Κλήδονα» είναι από τα γνωστότερα ελληνικά έθιμα που χρησιμοποιούν το νερό. Πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 24 Ιουνίου. Εκείνη την ημέρα, όλες οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε κάποιο από τα σπίτια του χωριού. Εκεί υπάρχει ο «Κλήδονας»: ένα πήλινο δοχείο γεμισμένο με νερό. Κάθε κοπέλα τοποθετεί μέσα στον «Κλήδονα» ένα προσωπικό της αντικείμενο. Μετά, το πήλινο δοχείο τοποθετείται για όλη τη νύχτα στον κήπο του σπιτιού. Τη νύχτα αυτή, πιστεύεται πως ο «Κλήδονας» θα δείξει στα όνειρα της κάθε κοπέλας τον άντρα που θα παντρευτεί.
Ένα άλλο έθιμο, που πραγματοποιείται συνήθως την πρώτη ημέρα του χρόνου, είναι το λεγόμενο «τάισμα της βρύσης». Σύμφωνα με την παράδοση, το πρωί της Πρωτοχρονιάς οι γυναίκες πηγαίνουν στη βρύση του χωριού για να φέρουν το «καινούργιο» νερό. Στις τσέπες τους κρατούν διάφορα φρούτα ή γλυκίσματα, όπως σταφίδες, σύκα και καρύδια. Όταν φτάνουν στη βρύση την «ταίζουν», ρίχνουν δηλαδή τα γλυκίσματα μέσα στο νερό. Σε ορισμένα μέρη το νερό της Πρωτοχρονιάς θεωρείται πως είναι «αμίλητο»: όποιος το μεταφέρει από τη βρύση του χωριού προς το σπίτι, δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής! Στην Πελοπόννησο, το τάισμα της βρύσης πραγματοποιείται όταν γίνεται κάποιος γάμος. Το έθιμο λέει πως μετά την τελετή του γάμου η νύφη πρέπει οπωσδήποτε να πάει στη βρύση του χωριού, να την «ταίσει» και μετά να πάρει νερό για το σπίτι της. Σε αρκετές περιοχές, όποτε κάποιος φεύγει για ταξίδι μακρινό ρίχνουν μπροστά από τα πόδια του νερό. Ταυτόχρονα του εύχονται: «Να είναι ο δρόμος σου ελεύθερος, όπως ελεύθερο τρέχει το νερό». Τέλος, το νερό χρησιμοποιείται και σε έθιμα της Πρωτομαγιάς. Τότε οι κάτοικοι κάθε χωριού στολίζουν τη βρύση του χωριού με πολλά λουλούδια. Κρατούν, μάλιστα, το αρωματισμένο από τα λουλούδια νερό και το χρησιμοποιούν για να ζυμώσουν με αυτό το πρώτο ψωμί από τη νέα σοδειά σταριού.

Νερό και πολιτισμός

Οι σημαντικότεροι πολιτισμοί γεννήθηκαν κοντά στο νερό. Οι δρόμοι των ποταμών και των θαλασσών προμήθευαν στις ανθρώπινες κοινωνίες όχι μόνο νερό για τις καλλιέργειες και μέσα διατροφής, αλλά κι έναν ασφαλή κι εύκολο δρόμο για τις μετακινήσεις, το εμπόριο, τις ανταλλαγές προϊόντων, αλλά και την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, των λαών, των πολιτισμών!

Για παράδειγμα, στη Μεσοποταμία, αναπτύχτηκαν οι πρώτες πόλεις ανάμεσα στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη. Εκεί ανακαλύφθηκε ο τροχός, η πρώτη γραφή και αναπτύχτηκαν οι επιστήμες και οι τέχνες από τους Σουμέριους, οι oποiοι λάτρευαν το νερό ως θεότητα της γονιμότητας.

Η Αίγυπτος με τον μνημειώδη πολιτισμό της χαρακτηρίστηκε από τον Όμηρο «δώρο του Νείλου». Η εύφορη λάσπη που μεταφέρει ο ποταμός ευνόησε τις καλλιέργειες και την ανάπτυξη ενός μεγάλου πολιτισμού.

Στα επόμενα χρόνια η Μεσόγειος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας καθώς στις ακτές της εξελίχτηκαν αξιόλογοι πολιτισμοί όπως ο Ελληνικός, ο Ρωμαϊκός και ο Βυζαντινός με κέντρο το εμπόριο και τη θαλάσσια επικοινωνία.

Κατά την μεταγενέστερη αποικιοκρατία, οι ευρωπαϊκοί πολιτισμοί δημιούργησαν σύγχρονες παραθαλάσσιες πόλεις σε κάθε ήπειρο. Αυτές με το πέρασμα του χρόνου εξελίχτηκαν σε σημερινές μεγαλουπόλεις. Πράγματι, σχεδόν όλες οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις είναι παραθαλάσσιες ενώ σπάνια συναντάμε μια πόλη την οποία δεν διατρέχει ένας ποταμός ή δε βρίσκεται σε θάλασσα ή λίμνη. Aρκετές ιδρύθηκαν, στις όχθες ποταμών (π.χ Πράγα), σε νησιά ποταμών (π.χ. το Παρίσι), στο κέντρο λιμνών (π.χ. η Στοκχόλμη), σε υψώματα (π.χ. η Αθήνα, η Ρώμη), σε κλειστές καμπύλες ποταμών (π.χ. η Βέρνη) κτλ.

Το νερό στις Παραδόσεις

Το νερό, πηγή και σύμβολο ζωής, έγινε από τα πανάρχαια χρόνια αντικείμενο λατρείας όλων των πρωτόγονων λαών. Όποιες και αν είναι οι πολιτισμικές του δομές, το νερό αποτελεί αστείρευτη πηγή δύναμης και ζωής: καθαρίζει, θεραπεύει, ανανεώνει και διασφαλίζει την αθανασία. Είναι το “ζων ύδωρ” ή το “αθάνατο νερό” της παγκόσμιας κοσμολογίας.

Η πλούσια Μυθολογία στην Αρχαία Ελλάδα περιλαμβάνει μύθους με αναφορές στη φύση και ιδιαίτερα στο νερό. Έχουμε τους Δαίμονες και τις Νύμφες των λιμνών και των πηγών, τους Θεούς των θαλασσών και των ποταμών. Αλλά και στις νεότερες θρησκείες το νερό αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο των θρησκευτικών παραδόσεων. Το Ισλάμ θεωρεί το νερό δώρο Θεού και μέσο καθαρμού. Στην ιουδαϊκή παράδοση είναι η αρχή της δημιουργίας και μία μορφή θεοφανείας. Στην Αγία Γραφή πολλές είναι οι αναφορές στους συμβολισμούς του.

Ως αέναη πηγή ζωής, του αποδόθηκαν μαντικές ιδιότητες και η χρήση του στα διάφορα στάδια της ζωής του ανθρώπου απέβλεπε στην κάθαρση και προσέβλεπε στην εξιλαστήρια δύναμή του. Έτσι όταν μια γυναίκα πάει να γεννήσει ρίχνουν νερό για να κυλήσει το μωρό σαν νεράκι ή όταν φεύγει κάποιος ταξίδι, ρίχνουν από πίσω του νερό για να κυλάει ο δρόμος του σαν νερό. Μετά το γάμο, η νύφη κάνει το “κέρασμα της βρύσης”, προσφέρει δηλαδή στη βρύση ψωμί ή καρπούς για να εξευμενίσει τις δυνάμεις του νερού. Ακόμα, στο θάνατο χύνεται όλο το νερό του σπιτιού για να ξεπλύνουν το μίασμα του θανάτου και όσοι μετέχουν στην κηδεία πρέπει να πλύνουν τα χέρια τους. Από αυτές τις παραδόσεις προέκυψαν πλήθος φράσεων και λέξεων που καταγράφηκαν λόγω του νερού όπως: “Έκανε μια τρύπα στο νερό”, “Μπήκε το νερό στ' αυλάκι” κ.α. που δείχνουν τον σημαντικό ρόλο στη ζωή μας.

Το νερό στη φιλοσοφία

Το νερό συνδέεται αναπόσπαστα με τη φιλοσοφία των λαών και ιδιαίτερα αυτών της ανατολικής Μεσογείου. Αναφορές στο νερό διακρίνουμε στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Το νερό των ποταμών συμβόλιζε την αρχή της ζωής και αυτό των θαλασσών το τέλος της. Επίσης κύριο ρόλο έπαιξε στις θεωρίες αρχαίων φιλοσόφων. Ο Θαλής ο Μιλήσιος υποστήριζε ότι το νερό είναι η αρχή του κόσμου, δηλαδή ότι όλα προέρχονται από αυτό και καταλήγουν πάλι σε αυτό. Ένας άλλος φιλόσοφος που πίστευε στο νερό ως γενεσιουργό στοιχείο, ήταν ο Αναξιμένης , που ήταν υπέρ της γνώμης ότι πηγή του κόσμου είναι το νερό καθώς και ότι όλα τα όντα αποτελούν συμπύκνωση αυτού. Περιγραφές τοποθετούν το νερό ως ένα από τα τέσσερα στοιχεία του κόσμου,όπως αυτές του Εμπεδοκλή του Ακραγαντινού, του Φιλοτή και του Νείκου ή ένα από τα τέσσερα στοιχεία του σώματος, όπως αυτή του Πλάτωνα. Ο Ηράκλειτος υποστήριζε: «Πάντα ρεί, πάντα χωρεί και ουδέν μένει». Ο δε Αριστοτέλης έλεγε: «Ζωτικότερον γής, ύδωρ».

Το νερό στη θρησκεία

Από τις σταγόνες σε μια κολυμπήθρα ως το διασκορπισμό της τέφρας σε κάποιο ιερό ποτάμι το νερό ευλογεί τη ζωή μας. Έχει ιδιαίτερη σημασία για τις περισσότερες θρησκείες του κόσμου, καθώς αποτελεί πηγή ζωής και δημιουργίας.

Για το Χριστιανισμό το νερό είναι σύμβολο εξαγνισμού και καθαρμού. Μέσα απ' το Βάπτισμα, ο πιστός απαλλάσσεται από το προπατορικό αμάρτημα, αναγεννάται πνευματικά και δέχεται την ευλογία του Αγίου Πνεύματος. Το αγίασμα του νερού, την ημέρα των Θεοφανίων προβάλλεται με μεγάλη επισημότητα, μόλις ο ιερέας ρίξει το σταυρό μέσα στα νερά του τόπου. Αυτός που θα πέσει και θα καταφέρει να πιάσει πρώτος το σταυρό, δέχεται τις τιμές και τις επιδοκιμασίες των συνανθρώπων του.

Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε το νερό για το Ισλάμ. Στο Ιερό Κοράνι, το νερό εμφανίζεται ως πηγή της δημιουργίας και της ζωής στον κόσμο. Το υγρό στοιχείο προϋπήρχε της δημιουργίας της γης και των ανθρώπων. Σύμφωνα με την ισλαμική θρησκεία, ο Αλλάχ έχοντας το θρόνο του πάνω σε νερό, δημιούργησε τη γη και τον ουρανό μέσα σε έξι μέρες. Ο προφήτης Μωάμεθ δίδασκε ότι το δικαίωμα πρόσβασης στο νερό ανήκει σε όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως.

Ανάλογη είναι η σπουδαιότητα του νερού και για την ιουδαϊκή θρησκεία. Η καθαριότητα του σώματος με νερό για λόγους πίστης και σεβασμού στη θρησκεία απαιτείται τόσο από τις γυναίκες όσο και απ' τους άντρες.Στο Βουδισμό το νερό χρησιμοποιείται στις κηδείες, όπου γεμίζεται ένα δοχείο, ώσπου να ξεχειλίσει και συμβολίζει το πέρασμα από τον ένα στον άλλο κόσμο, όπως το νερό ξεχειλίζει στο ποτάμια και περνάει στους ωκεανούς.

Η μαγεία του νερού

"Το νερό είναι ζωή. Είναι το αμνιακό υγρό από το οποίο γεννήθηκε το είδος μας, το κυκλοφορικό σύστημα του πλανήτη. Θεμελιώνουμε τους πολιτισμούς μας σε ακτές και σε όχθες ποταμών. Το νερό είναι ανάγκη, επιβίωση, υγεία, κίνδυνος και χαρά."

Roman Signer, Wasserstiefel, 1986